آموزش راه و رسم نوشتن دادخواست حقوقی
آموزش راه و رسم نوشتن دادخواست حقوقی
اولین کاری که برای شروع یک دعوای حقوقی باید انجام دهید تهیه دادخواست است. دادخواست شناسنامه دعوای شماست و بسیاری از تصمیمات دادگاه بسته به نکاتی است که در متن دادخواست ذکر کرده اید. بنابراین وسواس در نوشتن دادخواست حتی اگر منجر به این شود که مدتی از وقت شما را بگیرد میتواند مفید باشد. در ادامه آنچه که باید در نوشتن یک دادخواست کامل مورد توجه قرار دهید بررسی شده است.
مرکز آموزشهای همگانی قوه قضائیه: هنگامی که شخصی می‌خواهد علیه فرد دیگری اقامه دعوا کند به عنوان خواهان شناخته می‌شود و باید درخواست خود را به عنوان خواهان در برگه چاپی مخصوصی قید کند که به آن دادخواست می‌گویند به عبارت دیگر دادخواست بیان ادعا نزد مراجع قضایی در اوراق مخصوص است.
لازمه رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگستری تقدیم دادخواست از سوی مدعی است. دادخواست را می‌توان از محل فروش اوراق قضایی واقع در کلیه دادگستری‌ها و مجتمع‌های قضایی در سراسر کشور تهیه کرد. فرم دادخواست را می‌توان از محل فروش اوراق قضایی واقع در تمامی دادگستری‌ها و مجتمع‌های قضائی در سراسر کشور تهیه کرد در نقاطی که چندین شعبه وجود دارد دادخواست به دفتر دادگاه به دفتر شعبه اول تسلیم می‌شود.
دادخواست های الکترونیکی
دادخواست حتما باید در فرم‌های کاغذی موجود تقدیم شود. در حال حاضر اگر فرم را از سایتی پرینت بگیریم آن را از ما نمی‌پذیرند و دادخواست تنظیم شده معتبر نخواهد بود اگر چه اخیرا دیده شده در راستای الکترونیکی‌شدن نظام قضایی بعضی دعاوی به صورت الکترونیکی تنظیم و ثبت می‌شود.
سرنوشت دادخواست ناقص
تنظیم دادخواست درمورد خوانده دو حالت دارد یا آدرس فرد موجود است و آن را در فرم وارد می‌کنیم و در غیر این صورت آدرس مجهول المکان اعلام می‌شود پس از آن دادخواست را یک بار در روزنامه آگهی می‌کنند. در صورتی که دادخواست ناقص باشد طبق قانون آیین دادرسی مدنی بعد از این که دادخواست ثبت شد دو روز فرصت رفع نقص را داریم پس از رفع نقص دادخواست روند عادی را طی می‌کند اما اگر رفع نقص نشود قرار رد دادخواست صادر و ابلاغ می‌شود که در این صورت تا ۱۰ روز فرصت اعتراض داریم در غیر این صورت دادخواست رد می‌شود.
هر نقصی که در دادخواست وجود داشته باشد و رفع نشود موجب رد شدن دادخواست می‌شود اما از مهم‌ترین مواردی که موجب رد شدن دادخواست می‌شود این است که آدرس خواهان را قید نکنیم و یا هزینه دادرسی را پرداخت نکنیم و یا اثبات نکنیم که توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداریم و …
ابلاغ دادخواست
در حال حاضر در صورتی که دعوایی مطرح باشد از طریق پیامک به طرفین دعوا اطلاع داده می‌شود که با مراجعه به مرجع قضایی از آن اطلاع حاصل کنند این امر به معنی ابلاغ نیست زیرا ابلاغ باید حتما به صورت کاغذی و با امضا باشد. گاهی باید به دادگاه کیفری هم دادخواست داد. این دادخواست درمواردی مانند کلاه‌برداری، سرقت و…. به دادگاه کیفری تقدیم می‌شود. فرق این دادخواست با دادخواستی که به دادگاه حقوقی داده می‌شود در هزینه دادرسی است و دو درصد تفاوت هزینه دادرسی را در بر دارد.
نقش دادخواست در شروع دادرسی
طبق ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می‌باشد، دادخواست به دفتر دادگاه صالح و در نقاطی که دادگاه دارای شعب متعدد است به دفتر شعبه اول تسلیم می‌گردد. برگه دادخواست را از مجتمع‌های قضایی واقع در کلیه مناطق می‌توان تهیه نمود مانند مجتمع قضایی شهید بهشتی، باهنر، عدالت و… دادخواست باید حتما در برگه‌های مخصوص باشد زیرا هر برگه دادخواست که از مراجع قضایی تهیه می‌شود دارای شماره سریال مخصوص به خود است بنابراین نمی‌توان هر برگه‌ای که تنها مشخصات شبیه به برگه‌های دادخواست را دارد پر کرد.
تکمیل دادخواست
دادخواست میتواند توسط خود فرد و یا وکیل فرد فرستاده شود همانطور که در ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی آمده؛ دادخواست باید حاوی نکات زیر باشد: نام، نام‌خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتی الامکان شغل خواهان و در صورتی که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود مشخصات وکیل نیز باید درج شود. اگر آدرس خوانده معلوم نباشد به عبارت دیگر مجهول‌المکان باشد در روزنامه یک بار نشر داده خواهد شد که قیمت آن در حدود ۳۵۰۰ تومان است.
به موجب ماده ۵۶ قانون مذکور هر گاه در دادخواست، خواهان یا محل اقامت او معلوم نباشد ظرف دو روز از تاریخ رسید دادخواست به موجب قراری که مدیر دفتر دادگاه و در غیبت مشارالیه جانشین او صادر می‌کند، دادخواست رد می‌شود. اما اگر نقص مربوط به سایر موارد ماده۵۱ قانون مذکور باشد مدیر دفتر دادگاه به خواهان ابلاغ می‌کند وی نیز ظرف مدت ۱۰ روز از ابلاغ نسبت به رفع نقص دادخواست اقدام می‌کند اما اگر خواهان رفع نقص نکند مدیر دفتر دادگاه قرار رد دادخواست را صادر می‌کند.
ابلاغ باید طی تشریفات قانونی مربوط به مواد ۶۷ به بعد قانون آیین دادرسی مدنی مانند و توسط مامور ابلاغ صورت گیرد.
قسمت‌های مختلف دادخواست
دادخواست به برگه چاپی مخصوصی گفته می‌شود که درخواست خواهان درآن قید می شود. فرم دادخواست دارای چند نکته است که باید خواهان آنها را پر کند. یکی از آن موارد تعیین خواسته و بهای آن است که باید در دادخواست مشخص شود مگر آنکه تعیین بها ممکن نبوده یا خواسته مالی نباشد. آنچه را که مدعی از دادگاه تقاضا می‌کند «خواسته» یا مدعی به گویند. خواسته یا مالی است یا غیرمالی.
در واقع خواسته تعهدات یا مواردی است که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه آن می‌داند مثلا در خواسته مالی زنی که مهریه را حق خود می‌داند در قسمت خواسته باید تعداد سکه‌ها را قید کند یا در خواسته غیرمالی مردی که همسرش از خانه بدون اجازه وی خارج شده است باید در قسمت خواسته الزام به تمکین را قید کند بنابراین باید خواهان آنچه را که حق خود می دانند در خواسته بیان کنند.
دادگاه نمی‌تواند در موضوعاتی که خارج از چارچوب خواسته بوده وارد و آنها را مورد حکم قرار دهد. البته اگر چه دادگاه باید تمامی خواسته‌های خواهان را مورد رسیدگی قرار دهد اما ممکن است با احراز نکردن ذی‌حقی او خواهان را به طور کامل و یا به طور نسبی محکوم به بی‌حقی کند.
در صورت نداشتن آدرس خوانده آدرس خوانده را مجهول المکان اعلام می کنیم تا از طریق روزنامه رسمی یا کثیرالانتشار متن دادخواست انتشار داده شود. در روزنامه رسمی سه بار منتشر می شود اگر مراجعه‌ای نداشته باشد دادگاه به صورت غیابی حکم صادر می کند.
دعوای کیفری مربوط به عملی است که برای مرتکب آن مجازات تعیین شده است ولی برای دعوای حقوقی دادگاه مجازاتی درنظر نمی گیرد و فقط مرتکب عمل را به دادن حقوق قانونی دیگران یا انجام تکالیفش ملزم می‌سازد. شکایت کیفری را درهر کاغذی می‌توان نوشت و به مرجع قضایی برد ولی شکایت حقوقی حتماٌ باید در ورقه مخصوصی بنام دادخواست نوشته شود در غیر این صورت مورد پذیرش قرار نمی گیرد.
در برگه دادخواست مطالبات خواهان از طرف مقابل به اطلاع دادگاه رسیده می شود. اگر این اطلاعات دقیق و کامل باشد رسیدن به نتیجه بسیار ساده تر خواهد بود اما اگر در نوشتن اطلاعات دادخواست سهل انگاری کنید ممکن است دعوای شما رد شود و تمامی هزینه‌هایی که برای دادخواست پرداخت کرده‌اید هدر برود.